Afazja z definicji jest
„(…) częściowym lub całkowitym zaburzeniem mechanizmów programujących czynności mowy u człowieka, który już uprzednio te czynności opanował”.
W praktyce to zaburzenie używania nauczonego języka do komunikacji. W zależności od rodzaju może ono dotyczyć nadawania (tworzenia) lub odbioru (rozumienia) mowy, czytania, pisania czy rozumienia lub/i używania gestów. Może być spowodowana udarem, urazem mózgu lub chorobami neurodegeneracyjnymi. Rodzaj zaburzeń i ich stopień zależy od tego w którym miejscu i jak bardzo uszkodzony jest mózg.
Afazja, jak każde zaburzenie związane z uszkodzeniem mózgu, jest kłopotliwa w kwestii stawiania prognoz. Jeden pacjent odzyska lub zachowa funkcje komunikacyjne w pełnym zakresie, inny w okrojonym. Proces ten może trwać tygodnie lub lata. Nic nie jest pewne, poza tym, że mózg ludzki jest plastyczny i wykazuje zdolność do tworzenia nowych połączeń między komórkami, co pozwala na odzyskiwanie funkcji. W związku z tym, zawsze warto prowadzić terapię.
W przypadku udarów i urazów mózgu najlepsze rokowania mają pacjenci świeżo po przebytym uszkodzeniu.
Przy chorobach neurodegeneracyjnych terapia służy utrzymaniu posiadanych funkcji jak najdłużej.
Charakteryzują ją kłopot z tworzeniem mowy. Pacjent wypowiada pojedyncze sylaby lub słowa, przekręca wymawiane słowa. Poza tym zaburzone mogą być pozostałe elementy komunikacji (pisanie, czytanie, itd.)
Charakteryzuje ją kłopot z rozumieniem mowy, słyszane słowa to dla chorego ciągi dźwięków bez znaczenia. Pacjent mówi dużo, jednak nie jest to mowa poprawna. Pojawiają się w niej neologizmy, dziwne, wymyślone wyrazy, tzw. Sałatka słowna. Język używany przez pacjenta nie nadaje się do komunikacji. Poza tym zaburzone mogą być pozostałe elementy komunikacji (powtarzanie, pisanie, czytanie, itd.)
To zaburzenie nazywania. Chory nie pamięta nazw zarówno ludzi, przedmiotów jak i czynności. Ma trudności z identyfikacją nazw kolorów, zapachów i pozostałych elementów otaczającego świata. Mogą jej towarzyszyć niewielkie zaburzenie rozumienia, czytania i pisania.
Chorzy z afazją cierpią często z powodu wielu czynników, brak możliwości komunikowania jest dla nich dodatkową trudnością. Należy o tym pamiętać i zawsze starać się podchodzić do nich z cierpliwością i wyrozumiałością. Poniżej przedstawiamy kilka zasad komunikacji stworzonych przez osoby cierpiące z powodu afazji.
moje słabości (mów prostym językiem)
moje potrzeby (spytaj jak mi pomóc)
moje zmęczenie (nie zawsze mam siłę do pracy)
prawdziwy (patrz na mnie kiedy mówisz)
nauczycielem (tłumacz mi świat, ale pamiętaj, że nie jestem dzieckiem)
pozytywny (ciesz się moimi małymi sukcesami)
aż pomyślę (powtórz co powiedziałeś, podpowiedz mi)
aż odpowiem (nie popędzaj mnie)
aż będę gotów (ćwicz ze mną krok po kroku, nie wszystko na raz)
